ทำไม สสจ./ สสอ.จึงมีความสำคัญกับระบบชีวาภิบาล
ระบบชีวาภิบาล คือการเชื่อมโยงระบบบริการระหว่างโรงพยาบาลทุกระดับ จนถึง ชุมชน เพื่อเป้าหมายในการดูแลผู้สูงอายุ ผู้ป่วยระยะยาว และผู้ป่วยระยะประคับประคอง งานอภิบาลระบบ หรือการพัฒนาระบบ จึงเป็นองค์ประกอบสำคัญของการนำนโยบายไปสู่การปฏิบัติ ในงานนี้เจ้าหน้าที่สาธาธารณสุขจังหวัดและอำเภอ เป็นผู้เล่นและพันธมิตรสำคัญในการขับเคลื่อนระบบ
ความท้าทายงานชีวาภิบาล
1. การพัฒนาบุคลากรทั้งภายในองค์กรกระทรวงสาธารณสุขให้เกิดความรู้ความเข้าใจในระบบชีวาภิบาล
2. การสร้างความยั่งยืน โดยให้หน่วยงานอื่น/หน่วยงานภาคีเครือข่าย ( ชุมชน ท้องถิ่น หน่วยบริการสุขภาพทั้งเอกชนและรัฐบาล) เข้ามามีส่วนร่วมในการออกแบบระบบบริการ ให้สอดคล้องกับภารกิจของแต่หน่วยโดยการวางเป้าหมายร่วม ตามภารกิจของหน่วยงานนั้น
3. การจัดการข้อมูล ตามกลุ่มเป้าหมาย (Data Center) เพื่อวิเคราะห์ปัญหา วางแผนยุทธศาสตร์และออกแบบระบบบริการให้สอดคล้องกับบริบท
4. การส่งเสริมให้ประชาชน มีความรอบรู้ ด้านสุขภาพ เพื่อการดูแลตนเอง การดูแลผู้สูงอายุ ผู้ป่วยระยะยาว และผู้ป่วยระยะประคับประคอง
บทบาทหน้าที่ สสจ.สสอ. ในงานชีวาภิบาล
1. ศึกษานโยบาย เป้าหมาย กระบวนการทำงาน ด้านการดูแลผู้สูงอายุ ผู้ป่วยระยะยาว และระยะประคับประคอง ระดับประเทศ และเขตสุขภาพพื้นที่
2. วิเคราะห์โครงสร้างองค์กร ระดับจังหวัด / สสอ. ตามภาระงาน เพื่อออกแบบงาน หาเจ้าภาพหลักในการทำงาน ในการวางเป้าหมาย /แผนงานของโครงการระดับจังหวัด
3. จัดการข้อมูล เช่น
- วิเคราะห์การดูแลผู้สูงอายุ ผู้ป่วยระยะยาว และผู้ป่วยระยะประคับประคอง รวมทั้งข้อมูลผู้ให้การดูแล (Caregivers) และผู้จัดการดูแล (Care mangers) เช่น ข้อมูล CG, CM ที่ควรมี เปรียบเทียบกับจำนวนที่มีอยู่จริง
- ศึกษาเกณฑ์มาตรฐานการดูแลผู้ป่วยผู้สูงอายุ ผู้ป่วยระยะยาว และผู้ป่วยระยะประคับประคอง (ดูแนวทางการดูแลผู้ป่วย และคู่มือการดำเนินงาน)
- ประเมินผลการดำเนินงาน ผู้ป่วยผู้สูงอายุ ผู้ป่วยระยะยาว และผู้ป่วยระยะประคับประคอง (ระดับ โรงพยาบาล /สสอ./รพสต.) เพื่อหา GAP
- คืนข้อมูล (ระดับ โรงพยาบาล /สสอ./รพสต.) เพื่อการวางแผนยุทธศาสตร์ ระดับจังหวัด เพื่อกำหนดมาตรการการทำงาน 3 ระดับ (ต้นน้ำ -กลางน้ำ-ปลายน้ำ)
4 จัดทำแผนงานโครงการระดับจังหวัด เพื่อสนับสนุนการทำงานในภาพรวมระดับจังหวัด
- สนับสนุนการดำเนินการให้บริการคลินิกผู้สูงอายุ สนับสนุนการทำแผนการดูแลล่วงหน้า (ACP) ในโรงพยาบาลและชุมชน จัดบริการระบบการดูแลผู้ป่วยระยะยาว และระยะประคับประคอง (Palliative Care) ในโรงพยาบาลและชุมชน
- การประสานงานการดูแลผู้สูงอายุ ผู้ป่วยระยะยาวและระยะประคับประคองกับหน่วยงานราชการต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น ผู้ว่าราชการจังหวัด พมจ. อบจ. คณะกรรมการประสานงานสาธารณสุขระดับอำเภอ (คปสอ.) คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับจังหวัด (พชจ.) เป็นต้น
- จัดทำบัญชีรายชื่อผู้ประสานงานระดับ โรงพยาบาล
5. ติดตามประเมินการทำกงานระดับจังหวัด อำเภอ รพสต. เพื่อรายงานความก้าวหน้า และสรุปผลการดำเนิน เพื่อรายงานให้ผู้บริหาร ระดับหน่วยงาน /สสจ.รับทราบ
- กำกับดูแล ประเมินผล สนับสนุนการปฏิบัติงานของโรงพยาบาลระดับต่างๆ
- ผ่านเวทีการประชุมคณะกรรมการบริหารระดับจังหวัด
- การตรวจราชการ ผลงาน ๓ เดือน ๖ เดือน ๙ เดือน ๑๒ เดือน
- การเข้าร่วมในเครือข่ายการสื่อสาร (กลุ่ม line, กลุ่ม facebook, ติดตามบัญชีเครือข่ายสังคมออนไลน์) กลุ่มงานที่เกี่ยวข้องกับการดูแลแบบประคับประคอง
6. เยี่ยมเสริมพลังหน่วยงานต่างๆ ในระบบชีวาภิบาล ผ่านเวทีประชาคมของชุมชน/ท้องถิ่นที่ดำเนินการอยู่แล้ว การเข้าร่วมกิจกรรมประชุมพัฒนาระบบในโรงพยาบาล การเข้าร่วมรับฟังการอบรม/ประกวดเรื่องเล่าที่เกี่ยวข้องกับงานชีวาภิบาล เป็นต้น
Download แนวทางคู่มือที่เกี่ยวข้อง
ท่านสามารถศึกษาชุดเอกสารที่เกี่ยวข้อง จากการดำเนินงานของเขตสุขภาพที่ 9 ที่ลิงก์นี้ https://drive.google.com/drive/folders/1SxHVBmlNgVdCZyeLvPdlZtxx_vwbSlty?usp=sharing และดาวน์โหลดคู่มือต่างๆ ดังรายการดังต่อไปนี้
- มาตรฐานและแนวทางพัฒนาสถานชีวาภิบาลในชุมชนและองค์กรศาสนา จัดทำโดย กรมอนามัยและ สปสช. https://bit.ly/4bzMACG
- หรือดู Presentation สรุปได้ที่ https://bit.ly/4bvv9Di
- คู่มือดำเนินการสถานชีวาภิบาลฉบับสมบูรณ์ กองบริหารการสาธารณสุข สป. กระทรวงสาธารณสุข 2024 https://bit.ly/4dbrID9
- เอกสารดำเนินงานเกี่ยวกับการดูแลผู้สูงอายุ https://bit.ly/4bA559V
- แนวทางการขึ้นทะเบียนตามมาตรา 3 พรบ.สปสช. (การจัดรบริการร่วมระหว่าง สปสช. และภาคประชาชน) https://bit.ly/4bvv9Di
- เกณฑ์ประเมิน Nursing Home ชีวาภิบาล https://bit.ly/3XXcJby
- คู่มือการดำเนินงานกุฏิชีวาภิบาล https://bit.ly/3SrMean